PIC OF THE DAY

Zonsopgang (05u55) boven Ankor.

10 AM PIC

De tempels van Ankor zijn een toeristische topbestemming en dat weten de kinderen in de buurt maar al te goed. Overal worden we belaagd door horden verkopertjes. We moeten heel creatief zijn in het verzinnen van excuses, want een gewoon 'neen bedankt' is niet genoeg. Op de foto moet Ingrid lachen van miserie.

PIC OF THE DAY

Kookcursus in 'Le Tigre de Papier' in Siem Reap. Plezant.

SIEM REAP 1

De dagen beginnen langzaam aan te lengen in Cambodja. Het is licht van zes uur in de morgen tot half zeven s'avonds. Op de middag is het veertig graden. Dan is het buiten bijna niet uit te houden. Dit is het droge seizoen, het waterpeil in de Mekong is laag. Door de hitte zijn de mensen hier actief van 06 tot 12 uur en van 15 tot 19 uur. Om 22 uur ligt iedere Cambodiaan in zijn bed, de ventilator op het verhitte lichaam gericht.

We nemen woensdag de bus van Phnom Penh naar Siem Reap en nemen er onze intrek in guesthouse Green Village, iets buiten het centrum. Een leuk zwembad, frisse douche en een heerlijke Amok fish als avondgerecht: meer kunnen we na die lange hete busrit niet meer aan.

'Amok fish' is een nationaal gerecht. Ik ben er helemaal zot van, zo lekker. Vandaag volgen we allebei een kookcursus in restaurant 'Tigre de papier' (www.tigredepapier.com). Iedere deelnemer mag twee gerechten kiezen uit de menukaart van het restaurant en die zelf klaarmaken met behulp van de chef kok. Ik kies uiteraard Amok Fish, en als soepje ga ik voor Pompoensoep met cocos. Ingrid wil Kip met Cashew noten leren maken en Vegetarische Spring Rolls.

We zijn met drie: Ingrid, ik en Jeff, een Canadees. We gaan eerst met Sofia, de kok, winkelen op de lokale markt. Dat is een overdekte hal waar heel veel kleine stalletjes naast elkaar staan. Boeren verkopen er de gekste dingen: van pasgeboren kuikentjes tot miereneitjes. We mogen die miereneitjes proeven, maar als we zien dat er werkelijk grote rode mieren in zitten, bedanken we ervoor. Na een half uur komen we totaal verhit uit de markt. Waar is de douche?

Nu aan de slag in de keuken van het restaurant. Ik ga even proberen het recept van Amok Fish uit te schrijven, ook al zijn er groenten bij waar ik de naam niet van begrijp en kruiden die ik niet eens ken. Een poging dus.

Ingredienten:
150 gr filet van riviervis
1 fijngesnipperde look
halve grof gesneden ui
50 gr van een soort oesterzwam
2 grote groene blaadjes in reepjes gesneden, naam van het blad vergeten, maar het was smaakloos, was enkel voor kleur, eerst de nerf er uit snijden,
olie met gele kleurstof in, we denken dat die kleurstof komt van een kleine 'gele' wortel, lijkt op gember van vorm maar is kleiner. In het restaurant gebruiken ze rode gedroogde bolletjes die smaakloos zijn, ze voegen dat toe aan de olie;
50 gr amok pasta die je kant en klaar kan kopen op de markt in Cambodja. In die pasta zit: zeer fijn gesneden citroengras, turmeric (we denken dat de vertaling hiervoor Kurkuma is, maar we moeten dit nog opzoeken), gember en misschien ook nog een soort 'gerimpelde limoen', tenminste daar leek het op maar we denken dat het een groente was. Dit wordt allemaal bij elkaar gemixt in een vijzel en tot een prakje gemalen.
kokosmelk;
varkensfond;
tot slot ook een bananenblad om een mandje te maken - hierin serveren ze in dit restaurant de Amok.

Bereiding
Doe de olie met kleurstof in een verhitte pan
voeg de look en ui toe
voeg de vis toe
voeg de pasta toe
voordat dit te fel begint te plakken, voeg je de varkensfond toe - we blijven trouwens heel de tijd op een fel vuur bakken
voeg de cocosmelk toe
voeg helemaal op het einde de versneden groene blaadjes en de paddenstoelen toe.
Opdienen in een mandje gemaakt van bananenblad. Serveren met een portie rijst.

De andere gerechten:
Pompoensoep

Ingredienten:
200 gr pompoen in stukjes gesneden
1 dikke wortel, in stukjes gesneden
1 halve ui, in ringen gesneden
150 gr kippefilet, in blokjes gesneden
varkensfond
kippebouillon blokje
kippepoeder (?) - kwam uit een zakje, leek me van Knorr te zijn
half blik kokosmelk
melk

Bereiding:
doe 2 dl varkensfond in een pan en verhit
als het kookt, voeg ui en kip toe
voeg ook 1 kippebouillon blokje toe
voeg na 1 minuut ook de wortel en pompoen toe
laat alles goed opkoken en voeg dan de cocosmelk toe
laat 5 minuten goed doorkoken
helemaal op het einde een geut melk toevoegen, in functie van hoe dik je de soep wil
Even laten afkoelen, en dan alles mixen in de blender.
Klaar!

Kip met cashewnoten

Ingredienten:
150 kippefilet in reepjes
enkele bloemkoolroosjes
1/3 groene paprika grof gesneden
oesterzwammen in stukjes gescheurd
enkele slangenbonen, grof gesneden
een handvol cashewnoten
olie
2 teentjes fijngesnipperde look
oestersaus
varkensfond
cocosmelk
kippenpoeder (?)

Bereiding:
De fijngesnipperde look in de olie stoven en de kip toevoegen
Oestersaus toevoegen
Kippepoeder erbij doen
een paar lepels varkensfond toevoegen
de groenten toevoegen behalve de champignons
kokosmelk toevoegen
dit laten opkoken en de champignons en de cashewnoten toevoegen
na een minuut van het vuur halen. opdienen met rijst. Klaar!

Vegetable Spring Rolls

Niet gefrituurde versie

Ingredienten:
grof geraspte wortelen
slangenbonen de lengte van een pink gesneden
een kleine komkommer ontpit en in reepjes gesneden
sojascheuten
slablaadjes
sweet basil
rijstpapier

Bereiding:
al deze groenten 1 voor 1 blancheren (in een zeef in kokend water zetten)
laten uitlekken en afkoelen
een blaadje rijstpapier 5 sec weken in water en vullen met een beetje van alle geblancheerde groenten
dichtrollen tot een mooi rolletje, maar aan 1 kant openlaten
schik de rolletjes op een schotel
bestrijk met olie met gebakken look er in.
serveren samen met een schoteltje met zoetzure saus

Gefrituurde versie:

Ingredienten:
gesnipperde look
grofgesneden ui
grofgeraspte wortelen
reepjes zwarte paddenstoelen
geweekte en uitgelekte rijstvermicelli

Bereiding:

Alle groenten snel wokken
helemaal op het eind de rijstvermicelli toevoegen
loempia's rollen met een kant-en-klaar vel (deeg?)
toeplakken en bestrijken met eigeel
goudbruin frituren
opdienen met zoetzuur sausje met gehakte nootjes

Nadat iedereen zijn twee gerechten had klaargemaakt, mochten we alles opeten. Het was heel lekker maar veel te veel. Al bij al een aanrader, die kookcursus. Zeker als je weet dat we maar 11 USD per persoon moesten betalen (exc. drank)!

SIHANOUKVILLE

Elk weekend gaan we naar Sihanoukville, een stadje aan de zee. Hier was twintig jaar geleden niks behalve een zeehaven - de belangrijkste haven van Cambodja. Maar er kwam verandering in toen avonturiers met vakantie dit plekje ontdekten en er bleven hangen omdat het klimaat er beter is en het bier er beter smaakt. Voor een krat bier kon je hier toen een vierkante meter aan het strand kopen. Zodra al die mensen in een nuchtere bui stukken grond begonnen kopen, werd de trend gezet.
Vandaag is er geen houden meer aan. Grote delen van Sihanoukville zijn al volledig volgebouwd met hotels en restaurants. De oude kern werd zonder veel smaak omgevormd tot een toeristisch Walhalla, met barretjes en bijhorende meisjes en bijhorende marihuana. In die buurt hangen vooral backpackers rond die willen chillen en van leuk gezelschap houden. Wat verder weg van het centrum is gelukkig ook plaats voor gezinnen die een zon-zee-en-strand-vakantie willen organiseren. Ik zag verder enkele bejaarde Europese mannen of koppels die hier van hun pensioen komen genieten. Per slot van rekening kan je hier met 100 USD veel meer zwier verkopen dan aan het stranden van Tenerife.
Ook de andere, minder bekende buurten van Sihanoukville zoals Otres Beach, raken stilaan volgebouwd. Gelukkig heeft de gouverneur dit jaar een halt toegeroepen aan de wildgroei van guesthouses aan het strand. Direct aan de zee mag op Otres geen uitbating als guesthouse meer gebeuren. Koterijen in baksteen moeten worden afgebroken. Dat is tegen de wil van veel buitenlanders die hier voor een prikje een stukje grond hebben gekocht aan het strand en er een Gamma-guesthouse op gezet hebben: snel vier planken tegen elkaar en we hebben een bed dat we kunnen verhuren. Jos (uit Hasselt) of Joel (uit Frankrijk) doen dat bewust niet. Ze willen de natuur intact houden aan het strand -kappen geen bomen op hun stukje grond- en zijn gelukkig met de beslissing van de gouverneur. Eigenaars en bewoners van Otres beach verzamelden twee weken geleden op een vrijdagavond aan het strand. Wij mochten mee aanschuiven aan tafels op een terrein aan het strand en leerden hoe ze hier feesten. Om de vijf minuten komt de organisator langs om te klinken op de goede afloop. Dan valt het eten eventjes stil aan tafel en moet iedereen het glas (anchor bier) heffen. En rond half elf laat de disc jockey van zich horen. We krijgen een portie keiharde Khmer muziek over ons heen, niet om aan te horen. Ik moet gaan dansen: dat gebeurt hier voor 80% met de handen, terwijl je langzaam in groep cirkeltjes draait.

We vullen onze weekends hier met:
- koffietjes drinken bij Joel,
- biertjes drinken in de hangmat op het terras bij Jos,
- kanovaren tot aan een eilandje op 2,3 km voor de kust en er gaan snorkelen tussen de koraalriffen,
- en afkoelen in zee (al is het zeewater 29 graden) of in het zwembad van hotel Orchidee.

Het laatste weekend schieten we in actie: we gaan 2 dagen zeilen. Bestemming: een van de vele eilanden in de Zuid Chinese zee. Een dagje zeilen heen, en een dagje terug. Echt onbewoond zijn die kleine eilanden niet: elk eiland huisvest een paar militairen die er 'de wacht houden'. Ron is kapitein en afkomstig uit Hawai, en Jenny -Ron's Thaise vrouw- is kok en matroos van dienst. Verder aan boord: onze buurman-uit-Hassselt Jos, zijn zoontje Cedric en Joel, een vriend van Jos. Zeven man aan boord, da's net genoeg plaats op een boot van 15 meter lang. Meer info over de boot en kapitein vind je op www.sailcambodia.info.

We nemen vislijnen mee, snorkelgerief, zonnecreme en pilletjes tegen zeeziekte. Die komen goed van pas want op de laatste dag komen we onverwacht in een zware storm terecht. Op z'n piek haalt de wind snelheden tot 30 knopen, de boot vaart tot 8,2 knopen over golven van 2 meter hoog. Ingrid wordt erg zeeziek en telt de uren af in de kajuit. Ron navigeert de boot tot hij achter een klein eilandje een plekje uit de wind vindt. Daar blijven we - samen met enkele vissersboten - schuilen tot het ergste door is. De windmeter draait onheilspellend rond: in 1 minuut tijd draait de wind van zuid naar west naar noord naar oost. De regen valt met bakken uit de hemel. De storm trekt over, maar in de verte blijven zwarte wolken hangen. De laatste 3 uur van de terugtocht bliksemt het zonder ophouden, maar wij hebben blijkbaar een geul in de storm ontdekt waar de wind helemaal is weggevallen. Ron moet uiteindelijk zelfs de motor terug aanzetten om vaart in de boot te krijgen. Door dat onheilspellende weer is het al lang donker als we Sihanoukville bereiken.
Ondanks de 'bumpy road' was dit een leuke zeiltrip. We hebben gesnorkeld tussen schitterende koralen in kristalhelderblauw water, sliepen op het dek (tot het begon te regenen). We vonden prachtige schelpen en bakten een smakelijke supervis op een barbecue aan een verlaten strand. En Joel ving uiteindelijk toch nog een kleine Baracuda vis. Champagne!

SCHOOLWERK IN MONDOL OP'THOM

(van Ingrid)
Mondol Op'thom is Khmer voor 'huis voor onderwijskundige hulp'.
De school ligt in het dorpje Kleng Leu, op een steenworp van de steengroeve. In deze steengroeve werken ook kinderen: jonge jongens die zware hamers hanteren om er zandsteen mee te breken tot de stukjes klein genoeg zijn om te gebruiken als bouwmateriaal.
Twee jaar geleden werd er deze arme wijk een schooltje gebouwd. Initiatiefnemer was Cees Chamuleau, een Nederlander die dankzij financiele steun van zijn landgenoten en giften van toeristen genoeg bij elkaar gesprokkeld kreeg om drie klassen te bouwen.
De school is het enige bakstenen gebouw in de buurt en met het sponsorgeld werden er in dit dorpje ook een 80 tal toiletten geinstalleerd. Vroeger deed iedereen zijn gevoeg waar het hem of haar het beste uitkwam. Dat zorgde voor een enorme stank, vooral tijdens het regenseizoen - ik hoef daar geen tekening bij te maken.
De Mondol Op'thom school trekt een groot aantal leerlingen aan en omdat er maar drie klasjes zijn, wordt er les gegeven in twee groepen: de ochtendgroep van 7 tot 11 uur en de namiddaggroep van 14 tot 17 uur.
Daarbuiten wordt er nog Engels gegeven van 13 tot 14 uur en van 17u30 tot 18u30. De drie klasjes zijn bijna constant bezet door vrij grote groepen (tussen de 20 en 35 leerlingen).
Cambodja is een arm land en het onderwijs in de publieke scholen is er niet gratis (prive scholen zijn zelfs waanzinnig duur) en in Belgie wordt er zo'n zaak gemaakt van kostenloos basisonderwijs. De Cambodjaanse regering zou ook wat meer aan de toekomst - de kinderen - moeten denken en investeren in degelijk onderwijs dat financieel haalbaar is voor iedereen!
Het land zit nog steeds in de nasleep van de oorlog. Tijdens het regime van Pol Pot en de Khmer Rouge zijn er erg veel intellectuelen vermoord en gevlucht. Voldoende goede leraars vinden: het is zelfs vandaag geen evidentie.
Het vrijwilligerswerk - ik geef Engelse les - verloopt moeilijk en dat heeft niet te maken met de brommer-met-versnellingen die ik voor twee weken huurde. In Peru sprak ik al een aardig mondje Spaans, maar hier zit ik met een serieus communicatieprobleem. Ik kan geen Khmer, ik kan zelfs de kinderen hun namen niet onthouden - zelfs niet van het schatje dat ik mee naar huis wilde nemen. In mijn school in Diest ken ik de namen van alle kinderen. Dat ik die gewoonte nu moet opgeven leidt tot frustratie. De klasseleraren moeten altijd voor vertaling zorgen, wat ook niet erg vooruit gaat omdat hun kennis van het Engels vreselijk beperkt is. De leraar die me begeleidt in de 1ste en 3de graad spreekt zelfs geen Engels, enkel Frans. Dan krijg je een situatie waar ik alles twee keer moet uitleggen: 1 keer in het Engels tegen de kinderen, en 1 keer in het Frans tegen de leraar want hij moet dat dan voor de kinderen in het Khmer omzetten: BABYLONIE!
Gelukkig is iedereen van goede wil en de kinderen zijn enthousiast. Voor hen is het een keertje wat anders om les te krijgen met liedjes en spelletjes. Ze zijn zo enthousiast dat er 's namiddags ook kinderen van de voormiddaggroep naar de Engelse les komen. Alle dagen heb ik in de 3de graad meer leerlingen. Grappig. Ze zijn ook superblij met een werkblaadje om in te kleuren. Er zijn kleurpotloden beschikbaar, maar om een of andere duistere reden houden de leerkrachten deze achter slot en grendel. Nou, mooi niet als ik er ben, dat materiaal is er om gebruikt te worden. Ongelooflijk hoe zorgzaam de kinderen hun tekening inkleuren. Deze kinderen zijn nog blij met kleinigheden zoals een kopie en kleurtjes.
Ik heb het gevoel dat de tijd hier 50 jaar heeft stilgestaan, zeker in het onderwijs. Uitzondering zijn dure Franse en Engelse scholen met buitenlandse leerlingen. Maar het gewone onderwijs gebruikt nog de oude discipline van dril en dingen klassikaal opzeggen. Soms kan ik die ouderwetse aanpak wel apprecieren, zoals de kinderen die wachten om te gaan zitten tot je 'goeiemiddag, ga maar zitten' hebt gezegd. In koor antwoorden ze dan: 'Thank you!'. Als je een leerling aanduidt, staat die recht voor hij antwoordt.
Er zijn ook storende dingen zoals eten in de klas en alles op de grond gooien, want tijdens de speeltijd wordt er toch geborsteld... Nog zo'n rariteit: om 17 uur verzamelen de kinderen buiten in rijen voor de vlag die dan wordt neergelaten onder het gezang van het volkslied. Er komt zelfs een of ander militair pasje bij kijken. Ik vind het gek, maar tegelijk heeft het ook iets. Meestal durf ik tijdens de vlag-ceremonie niet te veel te bewegen, bang dat ik iets doe dat in de ogen van de meesters als oneerbiedig kan worden ervaren.

Mijn hotel ligt aan Ochheutael Beach, waar er aan het strand voortdurend kinderen leuren met allerhande spulletjes gaande van zelfgemaakte juweeltjes in macrame tot krama's - de geruite sjaals die hier door de locals voor van alles en nog wat worden gebruikt. Ze zeggen dat de opbrengst van hun verkoop schoolgeld is. Hopelijk is dat zo, maar ik durf niet met zekerheid te zeggen dat al deze kleine verkopers school lopen.
We hebben een gelijkaardige ervaring gehad in Latijns-Amerika. Toch wen je niet aan kinderarbeid. Het blijft me raken. Het blijft kwetsen dat je er weinig aan kan doen, behalve misschien vriendelijk zijn tegen deze kinderen die hier natuurlijk niet zelf voor kiezen.
Er loopt in Cambodja ook een grote campagne tegen kinderprostitutie. Overal vind je posters en flyers die je wijzen op je verantwoordelijkheid, op je meldingsplicht als je een verdachte volwassene-kind verhouding ziet (lees toerist met jong(e) meisje of jongen). Dat is alvast een stap in de goede richting.

Om naar school te rijden, heb ik dus een brommer gehuurd. Het verkeer - dat is me ook een zaak apart! In Sihanoukville zijn er geen verkeerslichten - in Phnom Penh wel, maar dat maakt op zich geen verschil. De weggebruikers komen uit alle richtingen en er is niemand die stopt. Een voorrangsweg? Nooit van gehoord. Dus de eerste dag dat ik op m'n brommer stapte, was ik constant aan het stoppen, maar ik had al vlug door dat ik moest doen zoals de rest: oogcontact maken en inschatten wie wat gaat doen. Maar mijn voet staat altijd klaar aan de rem, want honden en koeien op de weg kan ik volstrekt niet inschatten.
Het is hier zo heet dat het ritje op de bromfiets echt wel goed doet (niemand draagt hier een helm), ook al is het dan wat gevaarlijk. Als ik de school verlaat, ben ik compleet verhit.
Mijn hulp in de school duurt minder lang dan voorzien, want de vakantie voor het Khmer nieuwjaar begint. Dus neem ik na 2 weken al afscheid.
Cees' dagboek kan je lezen op: www.volkskrantblog.nl/blog/5103